Kilka słów o Gambii

  Gambia to najmniejsze pod względem powierzchni państwo kontynentalnej Afryki, zajmujące wąski, 50-kilometrowej szerokości skrawek lądu wzdłuż dolnego biegu rzeki Gambii. Rzeka ta stanowi główny element krajobrazu Gambii. Płynie w rozległej dolinie, którą otaczają niewysokie wzgórza i piaszczysty płaskowyż. Republikę zamieszkuje około 1 900 000 osób, stolicą państwa jest Bandżul, językiem urzędowym język angielski. Najważniejszym ludem Gambii jest plemię Mandinka (40% ludności), a dalej Fulanie (19%), Wolofowie (15%), Diola (10%) i Soninke (8%). Blisko 2/3 Gambijczyków mieszka na wsi, dlatego gospodarka państwa oparta jest w znacznej mierze na rolnictwie. Udział rolnictwa w produkcie krajowym brutto wynosi około 30%. Pośród upraw dominują orzeszki ziemne, które stanowią ponad 50% eksportu kraju.

   Gambia była niegdyś częścią królestw Ghana i Songhaj. Pierwsze wzmianki o tym obszarze pochodzą z IX i X w. od arabskich handlarzy. W XV w. pojawili się tutaj Portugalczycy. W tym czasie obszar dzisiejszej Gambii wchodził w skład państwa Mali. O kontrolę nad ujściem rzeki Gambii współzawodniczyli ze sobą Portugalczycy, Hiszpanie i Holendrzy, a później Anglicy i Francuzi. 

   W latach 1651–1661 część terenów obecnej Gambii była kolonią Księstwa Kurlandii (ówczesnego lenna I Rzeczypospolitej) – ziemie u ujścia rzeki Gambii (m.in. Wyspę James i Wyspę Św. Marii) kupił bowiem kurlandzki książę Jakub Kettler. Z rywalizacji o kontrolę nad Gambią zwycięsko wyszła Anglia. Traktat z Francją z 1783 r. zapewnił Wielkiej Brytanii ostatecznie pełną kontrolę nad rzeką Gambią. Francuzi otrzymali jedynie niewielką enklawę Albreda (przekazali ją Brytyjczykom w 1857 r.). Gambia była przez wieki ośrodkiem handlu niewolnikami. W 1807 r. Imperium Brytyjskie zakazało tego procederu. By uniemożliwić jego kontynuowanie w 1816 r. założyli osadę wojskową Bathurst (obecnie Bandżul), która kontrolowała ten obszar. W tym czasie Gambią zarządzał gubernator generalny Sierra Leone. Dopiero w 1888 r. Gambia otrzymała status odrębnej kolonii brytyjskiej.

  Gambię uzyskała niepodległość 18 lutego 1965 r. Początkowo była monarchią konstytucyjną w ramach Wspólnoty Narodów, a od 24 kwietnia 1970 r. republiką. Prezydentem Gambii został Dawda Kairaba Jawara. Prezydent Gambii zdecydował się na zbliżenie ze swoim jedynym sąsiadem Senegalem. W listopadzie 1982 r. podpisano traktat o konfederacji powołując do życia Senegambię. Konfederacja Senegalu i Gambii miała powołać wspólne siły zbrojne, a także zjednoczyć gospodarkę i wprowadzić wspólną walutę. W r. 1989 Gambia wycofała się z konfederacji.

   22 lipca 1994 r. Tymczasowa Rada Rządząca Sił Zbrojnych przejęła władzę w kraju, głową państwa został porucznik Yahya Jammeh. Rada ogłosiła plan demokratycznych przemian w kraju. 11 grudnia 2015 r. Jammeh ogłosił kraj republiką islamską (95% ludności uznaje islam). W wyborach prezydenckich w grudniu 2016 r. urzędujący prezydent przegrał (po 22 latach rządów) z kandydatem opozycji Adamą Barrowem, lecz po ogłoszeniu wyników odmówił przekazania władzy zwycięzcy. W związku z tym 19 stycznia 2017 r. państwa ECOWAS (Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Zachodniej) rozpoczęły interwencję zbrojną, w wyniku której po dwóch dniach Jammeh zrezygnował z urzędu prezydenta. Nowym prezydentem został Adamy Barrow.